Tương lai nào cho ngành công nghiệp ôtô Trung Quốc? (1)

Là một thị trường đông dân cư nhất thế giới, hơn ai hết, Trung Quốc phải hiểu rõ tiềm năng to lớn mà họ mang lại cho ngành ôtô nội địa. Cho nên, thay vì làm lợi cho những hãng sản xuất nước ngoài, các hãng xe Trung Quốc đang tự phát triển và đổi mới chính mình để đáp ứng được nhu cầu to lớn của thị trường trong nước.

Lợi thế trong vấn đề tư tưởng, ấn tượng về mức giá, Trung Quốc khiến cả thế giới phải sửng sốt khi sản xuất được những chiếc xe hơi với giá chỉ nhỉnh hơn 6.000 USD, thấp hơn một nửa số tiền bạn phải bỏ ra để sở hữu chiếc xe đơn giản nhất của Toyota.

10 năm về trước, không một người tiêu dùng Trung Quốc sành điệu nào sắm xe hơi “made in China”. Không những bị cáo buộc hàng nhái bất hợp pháp của các sản phẩm nước ngoài, chất lượng và độ an toàn của những chiếc xe này cũng không tạo được nhiều niềm tin.

Thế nhưng hiện nay, bất chấp vẻ ngoài giản dị, một số mô hình bản địa đã cân bằng khá tốt giữa khả năng chi trả và chất lượng chấp nhận được. Ở Trung Quốc, tuổi thọ của những chiếc xe này cũng đủ dài và điều đó có ý nghĩa tiềm năng đáng kể cho ngành công nghiệp ôtô thế giới.

Những mẫu xe như Panda và Great Wall Haval H3 đang trở nên phổ biến, không chỉ ở Trung Quốc mà còn tràn ngập trên các thị trường mới nổi, từ Indonesia cho đến Ai Cập, Ukaraina. Những mẫu xe này đang hướng lượng xuất khẩu ôtô của Trung Quốc lên mức kỷ lục, ngay cả khi tăng trưởng trong thị trường ô tô Trung Quốc đang chững lại.

Vậy nguyên nhân nào dẫn đến những thành công ngày hôm nay và tương lai nào cho ngành công nghiệp ôtô Trung Quốc. Liệu châu Á có thêm một thương hiệu ôtô tầm cỡ thế giới không vẫn còn là điều để ngỏ.

Mang ôtô xuất xứ Trung Quốc đến mọi nơi

Theo Hiệp hội Các nhà sản xuất Ôtô Trung Quốc, xuất khẩu xe hơi Trung Quốc sản xuất được dự đoán sẽ đạt 1 triệu chiếc trong năm nay so với 849.500 chiếc vào năm ngoái. Một số chuyên gia phân tích thậm chí còn dự đoán mức tăng sẽ là 50% lên 1,25 triệu chiếc.

Một số lãnh đạo điều hành những tập đoàn lớn của nước ngoài cho biết trình độ ngày càng nâng cao của ngành công nghiệp xe hơi nước này đặt ra một thách thức lớn đối với phần còn lại của thế giới.

“Đây là lời cảnh báo nghiêm trọng đến các kỹ sư khi họ nhắc đi nhắc lại rằng đó là chi phí nhỏ nhất họ có thể đạt được bằng phương pháp sản xuất và thiết kế hiện tại”, Shiro Nakamura, giám đốc thiết kế của Nissan Motor cho biết. “Bây giờ, Trung Quốc đang nói họ có thể cắt giảm thêm 30-40% chi phí”.

Đối với những nhà sản xuất lâu năm như General Motors hay Toyota, thường phải mất từ 4-5 năm để cho ra đời một chiếc xe mới. Tuy nhiên, các nhà sản xuất Trung Quốc có thể làm điều tương tự trong thời gian chỉ hai năm rưỡi bằng cách triển khai một quá trình thiết kế rút gọn.

“Có lẽ người Trung Quốc đạt được chi phí thấp bằng việc hy sinh các tiêu chuẩn chất lượng”, Nakamura nói. “Tuy nhiên, biết đâu cách làm của họ lại cho thấy vấn đề “vượt quá chất lượng” hoặc “lãng phí” trong quá trình thiết kế thông thường của chúng tôi trong những năm vừa qua.

Các sản phẩm sao chép

Cách tiếp cận của Trung Quốc thể hiện một sự gia tăng nhanh chóng bất thường của ngành công nghiệp ôtô nước này. Khi đất nước mở cửa với phương Tây, các nhà sản xuất nội địa đã phải đối mặt với những khách hàng thu nhập thấp cũng như các sản phẩm tinh xảo được thực hiện ở nước ngoài. Những nhà sản xuất toàn cầu có thể bán những chiếc ôtô đắt tiền cho giới nhà giàu Trung Quốc nhưng các nhà sản xuất địa phương buộc phải sản xuất ôtô giá rẻ cho số đông người tiêu dùng.

Tỷ lệ tăng trưởng nhanh chóng của nền kinh tế đã thúc đẩy sự sáng tạo của hơn 100 doanh nghiệp sản xuất ôtô trên toàn Trung Quốc đầu những năm 2000, nhưng họ lại thiếu mất sự chuyên nghiệp. Giải pháp tạo ra những chiếc xe giá cả phải chăng của họ rất đơn giản: Sao chép thiết kế của các nhà sản xuất nước ngoài.

Khoảng năm 2000, Trung Quốc bắt đầu cách tiếp cận như nó mô tả là “kỹ thuật đảo ngược”. Nó cơ bản là một cụm từ ưa thích của việc sao chép, Dai Ming, kỹ sư cao cấp tại tập đoàn công nghệ CH-Auto, một công ty kỹ thuật và thiết kế độc lập có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết. “Vấn đề với những chiếc xe sao chép đó là người Trung Quốc chỉ có khả năng mô phỏng hình dạng, nhưng lại không truyền tải được linh hồn cho chiếc xe”.

Các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc có xu hướng sàng lọc một chiếc xe nước ngoài để xác định các thành phần nào nên giữ lại hay loại bỏ. Kết quả là độ bền và chất lượng không rõ ràng. Sau một vài năm sử dụng, cản xe hoặc tay nắm cửa sẽ bắt đầu rơi ra.

Dai phát biểu cảm nghĩ về những mô hình giá rẻ này: “Nó lái không tốt như chiếc xe nước ngoài. Thậm chí, nó còn có thể gây nguy hiểm khi lái trên đường”.

Sự phụ thuộc về thiết kế

Một loại các công ty thiết kế đang dẫn đầu về chất lượng và giá cả trong ngành công nghiệp này bao gồm CH-Auto, IAT Automobile Technology Co. ở Bắc Kinh, TJ Innova Engineering & Technology Co. ở Thượng Hải.

Các hãng ôtô bản địa đều mới thành lập. Họ thậm chí không có thời gian để chiêu mộ các kỹ sư cho riêng mình. Các kỹ sư tốt nhất của họ thường bận rộn với công việc sản xuất hơn là thiết kế. Do đó, các công ty thường thuê ngoài việc phát triển và thiết kế sản phẩm. Không khó để nhận thấy rằng, các công ty Trung Quốc đầy rẫy các kỹ sư được đào tạo tại nước ngoài.

Các nhà phân tích ôtô nói rằng các trung tâm kỹ thuật có trách nhiệm giúp đỡ kỹ sư trong việc nghiên cứu xe. Bằng việc sử dụng một vài hãng kỹ thuật và thiết kế, các nhà sản xuất Trung Quốc tạo ra và chia sẻ các nghiên cứu công nghệ một cách hiệu quả.

Ví dụ, CH-Auto, được thành lập vào năm 2003 bởi một nhóm kỹ sư Trung Quốc thất nghiệp, đã giúp thiết kế một loạt ôtô trong thập kỷ qua. Thậm chí, những hãng kiểu như này còn cho biết họ đã vượt ra ngoài sự  sao chép thiết kế thông thường. Thay vì sao chép hình dạng của một thành phần hoặc toàn bộ chiếc xe, họ cố gắng để phù hợp với chức năng của nó. Họ thậm chí còn cải thiện và đơn giản hóa thiết kế ban đầu để cắt giảm chi phí. Mục đích là giúp tầng lớp trung lưu tại Trung Quốc, với thu nhập khoảng 7.900-9.500 USD một năm có thể đủ chi trả cho một chiếc xe hơi.

“Nó không phải đơn giản là sao chép”, Wang Kejian, chủ tịch CH-Auto và cựu kỹ sư Beijing Jeep đã từng được đào tạo một thời gian tại Detroit bởi Chrysler cho biết. “Vì các nhà sản xuất xe hơi Trung Quốc không tích lũy được công nghệ thiết kế cũng như bí quyết sản xuất, chúng tôi buộc phải phát triển theo cách riêng của mình bằng cách học hỏi các thiết kế nước ngoài và sử dụng những nhà cung cấp thành phần địa phương để có được các bộ phận và chiếc xe phù hợp”.

(Còn tiếp...)

Ngọc Điệp (TTTĐ)