Mark Fetherston - Nhà thiết kế tài hoa của Mercedes-Benz

Mới chỉ 36 tuổi, Mark Fethrston đã thiết kế một vài trong số những chiếc xe uy tín nhất trong các dòng Mercedes hiện tại.

>> Mercedes-Benz nới rộng khoảng cách với BMW

>> Mercedes-Benz S65 AMG 2014 trình làng, giá 315.000 USD

Bước đột phá của anh là chiếc siêu xe SLS cửa mở đứng “gull-winged” năm 2009 và từ đó anh đã góp phần vào trong hầu hết các dự án quan trọng của Mercedes, từ thiết kế Concept A-Class năm 2011 và Concept Style Coupe 2012 (CLA được sản xuất sau đó) tới Concept GLA năm 2013 là khởi đầu cho việc sản xuất dòng xe GLA.

Từ A-Class tới SLS, kệ lưu giữ các thiết kế nội thất của dòng Mercedes của Fetherston

Là con trai một giáo viên của lực lượng Không quân Hoàng gia Anh (Royal Air Force – RAF), Fetherston được sinh ra ở Đức và nuôi dưỡng trong một gia đình quân đội Anh kiểu mẫu cho tới năm 7 tuổi, cậu bé Fetherston chuyển tới sinh sống tại Plymouth, nước Anh. Trong suốt những năm đi học, Fetherston bộc lộ năng khiếu về nghệ thuật và vẫn tiếp tục phát triển theo hướng đó tới năm 18 tuổi, trước khi đổi hướng vào phút chót để theo học thiết kế xây dựng giao thông tại trường đại học Coventry.

Sau khi tốt nghiệp, năm 1999 Fetherston làm việc tại xưởng thiết kế Sindelfingen của Mercedes mà các công việc đầu tiên bao gồm sản xuất B-class với Steve Mattin (bây giờ là người đứng đầu Lada design). Ngoại trừ một thời gian ngắn làm việc tại xưởng thiết kế Sitges của VW ở Tây Ban Nha vào năm 2004 nhưng không thỏa mãn được niềm đam mê – anh quay trở lại cùng năm đó và đã dành cả sự nghiệp thiết kế chuyên nghiệp của mình để hẹn hò với Mercedes. Hiện tại Fetherston là trưởng nhóm thiết kế nội thất tại xưởng thiết kế Sindelfingen.

Phi cơ là một nguồn cảm hứng lớn cho việc thiết kế và niềm đam mê bay của Fetherston

Các Biên tập viên (BTV) đã có một cuộc trao đổi với Fetherston về một trong những thiết kế mới nhất của anh – chiếc CLA – để thảo luận về con đường sự nghiệp đáng chú ý, lời khuyên cho các nhà thiết kế đầy tham vọng và lý do anh mong muốn một ngày nào đó sẽ trở thành phi công.

BTV: Anh đã trở thành một nhà thiết kế xe hơi như thế nào? Có vẻ như là anh đã không chuẩn bị cho nghề nghiệp này từ trước đó?

Mark Featherston (MF): Tôi đã từng muốn theo học về mỹ thuật tại London nhưng rồi tôi nhận ra rằng làm nghệ thuật có một chút gì đó rất cô đơn – có lẽ đó là cách nhanh nhất dẫn tới trầm cảm – bởi vậy tôi tôi muốn tìm thấy một thứ gì đó vừa thỏa mãn được sự yêu thích nghệ thuật của tôi vừa liên đới tới phi cơ hoặc xe hơi.

Fetherston (bên trái) đang làm việc trên một mô hình mẫu của dòng A-Class hiện tại, với Người đứng đầu của nhóm thiết kế Design Gorden Wagener (đứng thứ 3 từ bên phải) đang xem

Sau một vài lời khuyên về nghề nghiệp, hai gợi ý về công việc được đưa ra là phi công lái máy bay hoặc một nhà thiết kế. Tôi đã có hai hay ba tuần học về mỹ thuật qua một khóa học cơ bản tại Plymouth. Tôi nhìn thấy tờ quảng cáo về khóa học ở trường Đại học Coventry cùng một bản nhỏ phác thảo xe hơi và đã nghĩ rằng phải có một ai đó thực sự thiết kế ra những chiếc xe. Khi còn nhỏ tôi đã từng vẽ một vài chiếc xe nhưng gần như tôi thích vẽ máy bay hơn. Bởi vậy tôi đã gửi một số bức vẽ của mình – thậm chí cả một số bức vẽ động vật – và cùng lúc đó tôi cũng nộp hồ sơ ứng cử để trở thành một phi công trong hạm đội Không quân Hoàng gia Anh RAF.

BTV: Sau đó thì làm thế nào việc trở thành một nhà thiết kế xe hơi lại chiến thắng một phi công chiến đấu?

MF: Tôi đã nói – và thật sự không cường điệu một chút nào rằng – cứ ai gật đầu trước, tôi sẽ đến với người đó. Một người từ Coventry gọi điện cho tôi một tuần sau đó và nói rằng: “Bạn nộp hồ sơ quá trễ và thông thường bạn cần trải qua một khóa học cơ bản, sau đó sẽ được phỏng vấn”, và rồi người đó bổ sung thêm “Bạn muốn tham gia khóa học này tới mức nào?” và tôi trả lời: “110%” và anh ta nói tiếp “Chà, bạn nghĩ thế nào nếu tôi nói bạn có thể bắt đầu vào tuần sau?” Bốn ngày sau thì tôi đã tới Coventry.

BTV: Bạn nghĩ các giáo viên tại Coventry đã nhận thấy khả năng gì ở bạn?

MF: Họ đã nhìn thấy thiên hướng nghệ thuật và có thể là sự non nớt ở việc chưa từng có nhận định gì về việc thiết kế xe hơi của tôi đã trở thành ưu thế. Khi tôi bắt đầu khóa học, có tới hơn 100 người trong nhóm và phần lớn trong số họ đã dành toàn bộ thời gian đi học ước mơ trở thành một người thiết kế xe hơi và biết tất cả các kỹ thuật thiết kế một chiếc xe. Trong khi đó tôi lại hoàn toàn không biết gì. Tôi có thể làm nghệ thuật – vẽ một con chim hoặc vẽ phong cảnh – nhưng thiết kế xe hơi lại đòi hỏi các kỹ năng hoàn toàn khác.

BTV: Làm thế nào để bạn chuyển từ một nghệ sĩ sang một người thiết kế xe hơi?

MF: Rất tự nhiên thôi, và thật sự không muốn làm ra vẻ láu cá, tôi cứ bước từng bước một. Đầu tiên tôi muốn mình có thể vẽ được ở các góc khác nhau và sau đó để vẽ chúng ở dạng không gian ba chiều theo trí tưởng tượng của tôi thì thật sự là một bước tiến lớn. Vào cuối năm thứ hai tôi đã vượt qua những học viên đứng đầu lớp trong năm thứ nhất. Sau đó tôi có được chỗ làm việc tốt nhất có được vào thời điểm đó là tại MG Rover. Gerry McGovern (bây giờ đứng đầu nhóm thiết kế của Land Rover) đã phỏng vấn tôi. Kinh nghiệm có được khi làm việc tại một xưởng thiết kế chuyên nghiệp đã làm cho tôi trở nên khác biệt. Tôi đã học được rất nhiều trong 6 tháng làm việc tại Rover và đó là chất xúc tác cho năm cuối cùng giúp tôi trở thành một trong những người giỏi nhất.

Bản vẽ phác thảo CLA

BTV: Sau khi rời khỏi Mercedes vào năm 2004, điều gì đã khiến bạn quay lại đó nhanh chóng vậy?

MF: Năm 2004, tôi đã nhận được một lời đề nghị và nghĩ rằng tôi sẽ có một thử thách mới tại xưởng thiết kế tân tiến của VW tại Sitges, gần Barcelona với ý nghĩ rằng sẽ chuyển tới xưởng thiết kế Potsdam sau đó. Nhưng nó thật sự không phù hợp với tôi, có cảm giác rằng tất cả những gì chúng tôi đã làm đều bị nhét vào thùng rác.

Tuy vậy tuyệt vời là không có thiết kế nào từ xưởng đó đã được sử dụng. Khi làm việc ở Stuttgart với Mercedes, mọi thứ đều có cơ hội được thực hiện và tôi cảm thấy mình đang thật sự đóng góp cho công ty. Việc quay trở lại công việc cũ là một điều tình cờ khi Klaus Busse (bây giờ là người đứng đầu về thiết kế nội thất tại Chrysler) gọi cho tôi khi tôi đang chuẩn bị hồ sơ của mình. Đó thật sự là quyết định đúng đắn nhất tôi từng có bởi một thời gian ngắn sau đó, tôi đã dành chiến thắng với dự án SLS.

BTV: Chiếc SLS năm 2009 có thể coi là một bước đột phá của anh nhưng phong cách của nó hơi khác so với các chiếc Mercedes khác trong lịch sử. Tại sao lại có khác biệt này?

MF: Nó được khởi đầu vào năm 2006 như một dự án trong nội bộ Sindelfingen nhưng sau đó các xưởng vẽ khác của Mercedes biết tới việc chúng tôi đang làm và đưa ra các đề xuất. Không ai chắc chắc rằng nó có thể trở thành một dự án hoàn chỉnh. Sau đó có khoảng mười mẫu với kích thước ¼ đã được thực hiện, bao gồm từ các xưởng khác nữa, nhưng cuối cùng người quản lý lại chọn mẫu của tôi. Khoảnh khắc đó tôi đã nghĩ, “Chà, cũng bõ công mình làm đấy chứ”. Đó thật sự là một dự án rất “nhân quả”. Bản phác thảo ban đầu đã được dùng để làm ra mô hình chỉ nhỏ bằng ¼ và mô hình đó nhìn giống bản phác thảo ban đầu, không hề giảm bớt. Tôi đã từ bỏ để tự làm nên chiếc xe của riêng mình.

Fetherston ghi điếm với thiết kế nội thất của SLS

BTV: Tại sao bạn lại nghĩ rằng thiết kế của mình sẽ dành chiến thắng?

MF: Tôi đã tập trung vào nguyên tắc “ít hơn là nhiều hơn”. Với tôi, có ba thứ cần chú ý trong một chiếc xe: tỷ lệ, thiết kế và chi tiết. Nếu bạn có đúng tỷ lệ thì bản thiết kế gần như sẽ không bị đảo lộn. Bạn hiếm khi có cơ hội làm việc với một chiếc xe có chiều rộng, vòm thấp và hông xe tuyệt vời như vậy, đó là một tỷ lệ trong mơ. Nhờ những yếu tố này, “Tôi không cần làm cho chiếc xe nhìn thời trang nữa”. Nó nên giữ được vẻ đẹp như vậy trong vòng 20 – 30 năm. Chiếc xe nên mang dáng vẻ hiện đại và liên quan tới chiếc cửa mở đứng cũ nhưng không bị lạc mốt. Khoảnh khắc đáng tự hào nhất trong cuộc đời tôi là tại triển lãm xe năm 2009 tại Frankfurt khi khói phụt ra và SLS xuất hiện trên sân khấu. Ngay cả bây giờ, tôi vẫn thấy xúc động khi nhớ lại khoảnh khắc đó.

BTV: SLS có mang tới những cơ hội mới cho bạn tại Mercedes với các dự án sắp tới không?

MF: Tôi được tin tưởng hơn sau đó và tôi được đề bạt làm trưởng nhóm thiết kế nội thất tại Stuttgart, với một vài công ty điều này đồng nghĩa với việc bạn đang là người làm ra những cốc uống trà và trong một số số công ty khác có nghĩa là bạn thực sự là người đưa ra các quyết định. Tại Mercedes, tôi quản lý 7 người, chịu trách nhiệm cho các dự án và cũng là một nhà thiết kế, đó thật sự là những trách nhiệm to lớn, và tôi phải cân bằng chúng.

Công việc gần đây nhất bao gồm cả mẫu xe GLA

BTV: … Như là một người chơi/đội trưởng trong bóng đá?

MF: Chính xác là như thế. Tôi phải quyết định khi nào phải chọn lựa các dự án và khi nào không. Nhưng tôi thích nêu gương và sự công bằng. Tôi đã tham gia trong tất cả các dự án sau SLS, nhưng tôi phải chọn lựa, tôi không bao giờ chỉ cho mình một lựa chọn duy nhất.

BTV: Ai hoặc điều gì trong giới thiết kế xe hơi ảnh hưởng đến bạn?

MF: Tôi là fan cuồng nhiệt của xe hơi. Nghệ thuật và xe hơi – chứ không phải là thiết kế - tạo ra công việc này cho tôi, vậy nên không phải là con người, mà là những chiếc xe. Tôi thích đua những xe Jaguars cũ như chiếc XJ13 với khí cầu và bề ngoài rất gợi cảm của nó dưới ánh sáng và cả chiếc Ferrari 355 nữa, dù nó không thật sự thú vị như nó có vẻ thế. Tôi rất ấn tượng với một số nhà thiết kế muốn đề cập đến những chiếc xe mà ít người biết tới để làm cho nó phổ biến hơn, nhưng thực tế 355 là chiếc xe mà mọi đứa trẻ đều đã có trên giường của chúng. Rồi đến chiếc Testarossa. Bây giờ tôi nhìn nó và nói rằng “Chết tiệt, trông thảm hại quá”, nhưng tại thời điểm đó, một thứ rộng và thấp với những thanh mỏng như thế thật sự rất thảm hại.

Chúng tôi đã cùng với Mark Fetherston có một chuyến đi trong chiếc xe Mercedes CLA để tìm hiểu một chút về người đã đứng đằng sau các bản vẽ thiết kế này.

Tôi cũng có chiếc Lamborghini Countach, nó đã và vẫn là một chiếc xe đáng mơ ước. Phi cơ có một ảnh hưởng lớn lao đến tôi mặc dù thiết kế bề ngoài bằng sắt không thật sự thú vị. Tôi yêu Concorde, thậm chí bây giờ nó vẫn là một trong những thiết kế đẹp nhất trên hành tinh này. SLS được truyền cảm hứng từ một chiếc phi cơ, cái cách buồng lái đặt trên thân máy của chiếc xe nhìn rất chân thực. Ban đầu nó có một chiếc tấm kính che mặt giống như bạn ngồi trên một chiếc máy bay thực thụ vậy.

BTV: Bạn có lời khuyên nào đối với các nhà thiết kế xe hơi đầy tham vọng bây giờ không?

MF: Rèn luyện khả năng vẽ. Mọi người đều có một chiếc Wacom để phác thảo trên máy tính và các kỹ năng truyền thống đã bị mai một đến độ – tôi cũng đã nói điều này khi tôi giảng dạy tại Đại học Pforzheim – số lượng các nhà thiết kế đang tăng lên với các công việc rất đơn giản trong khi tính độc đáo cần có của một người nghệ sĩ lại bị mất đi. Tôi chưa bao giờ rời bỏ việc phát thảo bằng tay. Tôi sẽ scan bản vẽ và tiếp tục làm việc nếu nó cần trở thành một bản vẽ chi tiết.

BTV: Có lời khuyên nào nữa không?

MF: Hãy nhớ rằng các bạn là nghệ sĩ – hãy đam mê những gì các bạn làm – và có niềm tin với khả năng và thị hiếu của chính mình. Bạn phải luyện được khả năng làm việc trong nhóm và hứng chịu sự chỉ trích. Thường thì bạn sẽ thua nhiều hơn là thắng và phải cố gắng dung hoà nó. Ngẩng cao đầu, hạ xuống và thử lại lần nữa. Yếu tố cá nhân bạn đưa vào công việc của mình là rất quan trọng và bạn phải có khả năng tưởng tượng ở không gian 3 chiều. Đừng chỉ chạy theo những thứ mà bạn biết là sẽ hoạt động. Khi thuê một ai đó, tôi tìm kiếm những thứ mà tôi chưa từng nhìn thấy trước đó. Tôi không muốn một người chỉ vẽ ra được một chiếc Mercedes mà tôi đã biết rồi. Một vài thiết kế mà tôi thích nhất hiện tại là chiếc Ford Focus và Bangle’s 5 Series [E60] – Ban đầu tôi không thích nó lắm, bởi vậy tôi đã học được rằng không nên đánh giá một thứ gì đó quá sớm.

Jaguar XJ13 có “một bề mặt rất gợi cảm dưới ánh sáng”

BTV: Ngoài công việc, bạn có còn thời gian để làm nghệ thuật nữa không?

MF: Gần đây tôi quay trở lại với những gì mình đã bắt đầu và đang làm nghệ thuật theo cách của riêng mình. Tôi được truyền cảm hứng bởi những con cá mập – chúng rất bình tĩnh và đẹp như một chiếc siêu xe, nhưng bạn biết đấy, khi chúng cần, chúng sẽ trở nên rất hung dữ - bởi vậy tôi nghĩ là tôi sẽ thiết kế một mẫu xe mới. Tôi sắp cho ra một loạt mẫu và khi hoàn thành, không ai có thể nói sau lưng tôi rằng “nó không đẹp”. Tôi nghĩ vẽ có tác động lên tôi tương tự như một liều thuốc điều trị.

BTV: Ngoài công việc thì bạn còn đam mê nào khác không?

MF: Tôi có bài học bay đầu tiên vào năm ngoái và thích ngay lập tức. Người hướng dẫn nói tôi cần bình tĩnh lại và ngừng việc làm những trò điên rồ trong chiếc xe Cessna. Tôi sống cạnh sân bay Stuttgart nhưng các buổi học rất đắt giá. Một ngày nào đó tôi sẽ từ bỏ tất cả và lái một chiếc thủy phi cơ ở Canada từ cái hồ này sang cái hồ khác.

Nguyễn Nga (TTTĐ)