Kinh đô xe hơi Detroit sụp đổ

Detroit, cái nôi của ngành công nghiệp ô tô Mỹ đã trở thành thành phố đông dân nhất của Hoa Kỳ nộp đơn xin phá sản nhằm tìm kiếm sự bảo vệ của tòa án trước các chủ nợ, trong khi đang cố gắng loại bỏ thâm hụt ngân sách và cắt giảm nợ dài hạn.

“Tôi cho phép bước cần thiết này như một phương sách cuối cùng để bảo vệ túi tiền và sự ổn định của người dân cũng như các đối tượng nộp thuế tại đây”, thống đốc Michigan Rick Snyder thuộc đảng Cộng Hòa phát biểu trong một bức thư hôm thứ Năm, cho phép Kevyn Orr – quản lý tình trạng khẩn cấp của thành phố nộp đơn kiến nghị.

Vỏ xe hơi bị vứt lăn lốc trước một căn nhà bỏ hoang tại một khu vực từng rất sầm uất ở Detroit

Rất nhiều nhà máy đặt tại thành phố này với hàng nghìn lao động đã di chuyển đến các vùng ngoại ô, các bang khác của Mỹ hoặc tới quốc gia khác như Trung Quốc và Brazil khi ngành công nghiệp ô tô được toàn cầu hoá, trung vào hiệu suất và giảm giá thành, David Cole, chủ tịch danh dự của trung tâm nghiên cứu ô tô tại Ann Arbor, Michigan cũng như con trai của chủ tịch General Motors cho biết.

“Ngành công nghiệp ô tô đã buộc phải thay đổi, do áp lực công nghiệp để phát triển”, Cole cho biết, “nhưng Detroit thì không. Thật là buồn khi phải chứng kiến điều đó nhưng chúng tôi coi sự việc trên là hiển nhiên”.

Detroit, bị đe dọa bởi khoản nợ 18 tỷ USD mặc dù “những đứa con quê nhà” GM, Ford Motor Co, và Chrysler Group LLC đang có lãi và phát triển mạnh.

“Trong phần lớn thế kỷ 20, ngành công nghiệp ô tô có nghĩa là Detroit”, Harley Shaiken, giáo sư lao động tại Đại học California phát biểu. “Bạn có thể không lái xe qua Detroit nhưng phải nhận biết được sự hiện diện của các nhà sản xuất ô tô tại đó”.

Tuy nhiên, dường như gió đã đổi chiều.

Tình trạng hỗn độn

Có vẻ như sự phục hồi của Detroit khó mà có thể nhanh chóng và dễ dàng như những gì mà các hãng sản xuất ô tô Mỹ đã từng làm được, Steven Rattner, một nhà phân tích tài chính New York, người đã từng đứng đầu lực lượng đặc biệt của Tổng thống Barack Obama trong năm 2009, chịu trách nhiệm cải tổ sau phá sản GM và Chrysler cho biết.

Với sự hậu thuẫn kéo dài 6 tuần của chính phủ Mỹ, GM và Chrysler đã sạch bong nợ nần trong khi Ford đã phải trải qua một cuộc chuyển đổi cơ cấu đau đớn bằng cách cắt giảm các khoản nợ và chi phí lao động.

Sợi dây kết nối của Detroit với vận mệnh của ngành công nghiệp ô tô, bị sói mòn trong sáu thập kỷ qua khi số lượng công việc sản xuất trong thành phố đã giảm từ khoảng 296 nghìn trong năm 1950 xuống còn 27 nghìn việc trong năm 2011. Các nhà sản xuất ô tô Mỹ, từng thống trị nhiều con đường trên thế giới vào những năm 50s và 60s, đã di chuyển phần lớn khối lượng sản xuất của họ ra khỏi Detroit khi xây dựng hàng loạt nhà máy mới ở các địa phương khác trên đất Mỹ cũng như nhiều quốc gia trên thế giới. Và chính các cuộc di tản này đã mang đến kết cục buồn như hôm nay cho một thành phố đã từng là kinh đô xe hơi thế giới.

Tuyên bố của các hãng ô tô

GM, trong một tuyên bố sau khi Detroit nộp đơn xin phá sản, đã cho biết hãng này không mong muốn sự kiện lần này sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động cũng như các triển vọng kinh doanh của họ.

“GM tự hào gọi Detroit là quê hương và tuyên bố phá sản hôm nay là một ngày mà chúng tôi và nhiều người khác đã hy vọng sẽ không đến”, đại diện công ty cho biết. “Tuy nhiên, chúng tôi tin rằng, ngày hôm nay có thể đánh dấu một sự khởi đầu sáng sủa cho thành phố”.

GM tuyển dụng gần 3000 người trong thành phố, hầu hết là tại trụ sở chính ở trung tâm Renaissance. Công ty này cũng thuê hơn 1000 lao động tại nhà máy lắp ráp Detroit-Hamtramck, được đặt tại biên giới của cả hai thành phố trên.

Trong khi đó, Chrysler có hơn 5800 nhân viên trong thành phố. Phần đông trong số họ làm việc tại nhà máy lắp ráp Jefferson North, ngôi nhà của Jeep Grand Cherokee và SUV Dodge Durango nằm ở phía đông. Ngoài ra, Chrysler còn có khoảng 75 nhân viên làm việc tại Chrysler House ở trung tâm của  Detroit.

“Chúng tôi không chỉ tiếp tục đầu tư vào thành phố và các cư dân nơi đây bằng cách tăng thêm sự hiện diện của chúng tôi tại Detroit mà còn cam kết đóng một vai trò tích cực trong sự phục hồi của miền đất này”, Chrysler cho biết trong một tuyên bố.

Ford Motor Co, có trụ sở gần Dearborn, Michigan cho biết hãng này hy vọng, sự phá sản của Detroit sẽ giúp đổi mới cộng đồng. “Thành phố có một nhiệm vụ khó khăn phía trước, và chúng tôi lạc quan rằng các nhà lãnh đạo chính phủ sẽ thành công trong việc củng cố cộng đồng”, Ford tuyên bố.

Nguyên nhân

“Ngay cả những người ít quan tâm cũng phải hiểu tình trạng hiện nay của Detroit, đơn giản là không phát triển trên một cơ sở bền vững, tiếp tục vay, tiếp tục trì hoãn thanh toán lương hưu, tiếp tục không trả các hóa đơn đúng hạn, và tiếp tục một thảm kịch phá sản – 18 tỷ USD”, Orr cho biết.

Sự sụt giảm của Detroit bắt đầu trong những năm 1950 với việc đóng cửa nhà máy Packard, John Wolkonowicz, một nhà tư vấn ô tô độc lập có văn phòng tại Boston và cựu nhân viên kế hoạch sản phẩm Ford cho biết. Nhà máy đổ nát vẫn chưa được phá bỏ và tái phát triển, đó là một hình ảnh suy tàn của Detroit.

Thành phố và cả các hãng ô tô đã tự mãn, Wolkonowicz cho biết. Cho đến khi chính phủ buộc GM và Chrysler phải thay đổi trong đợt phá sản hồi năm 2009, chúng dường như đã định đoạt một số phận tương tự cho Detroit.

“Tâm lý Detroit đóng góp vào sự suy giảm của ngành công nghiệp ô tô”, Wolkonowicz phát biểu. “Tôi đã làm việc ở Detroit trong một thời gian dài. Tôi va chạm với rất nhiều người làm việc trong các công ty ô tô mà không hề quan tâm đến các công ty hay ngành công nghiệp ô tô. Họ ở đó bởi vì ngành công nghiệp này đặt tại Detroit”.

Kết luận

Mặc dù lịch sử của ngành công nghiệp ô tô đã từng gắn với thương hiệu Detroit, song dường như sự phá sản của kinh đô ô tô thế giới lại là một tín hiệu tốt cho những người biết nắm lấy thời cơ để cắt đứt hoàn toàn với hệ thống trì trệ của một đế chế đã suy toàn.

Như Shaiken cho biết, “Sự hồi sinh trên diện rộng trong thành phố sẽ là rất tích cực, song điều đó vượt lên trên những gì mà các hãng sản xuất ô tô có thể làm được”. Rõ ràng, dù hết lời ủng hộ thành phố quê hương, nhưng tất cả chúng ta đều hiểu, cả GM, Chrysler lẫn Ford đều có quá nhiều thứ cần thực hiện, hơn là nghĩ ngợi về mảnh đất chẳng còn mấy màu mỡ đối với tương lai của họ.

Ngọc Điệp (TTTĐ)