Thị trường ôtô, xe máy Việt và 10 điều ấn tượng năm 2013

1. Năm của xe sang

Chưa có năm nào, thị trường xe Việt Nam lại chứng kiến sự đổ bộ của nhiều thương hiệu ôtô cao cấp đến như vậy. Các nhãn hiệu nổi tiếng xa xỉ như Rolls-Royce, Lexus, Mini lần lượt xuất hiện với những chiến lược dài hơi nhắm vào thị trường được đánh giá là rất tiềm năng này.

Cùng với việc ra mắt các nhà phân phối chính hãng là hàng loạt dòng xe trị giá từ vài tỷ tới cả chục tỷ đồng. Bên cạnh những sản phẩm của các thương hiệu mới, các nhãn hiệu xe sang đã có mặt trước đó như Mercedes, Audi, BMW cũng đẩy mạnh việc đưa các mẫu xe mới về nước góp phần làm tăng đáng kể kim ngạch nhập khẩu xe nguyên chiếc.

Thị trường ôtô Việt Nam 2013 chứng kiến sự đổ bộ của nhiều thương hiệu ôtô cao cấp

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, tính chung 11 tháng năm 2013 đã có tổng cộng 31.469 chiếc ôtô nhập khẩu vào Việt Nam với kim ngạch hơn 643,88 triệu USD, tăng 28,8% về số lượng và tăng 16,1% về giá trị.

Trong đó, các mẫu xe sang nhập khẩu từ các nước Anh, Pháp, Đức, Mỹ dù chiếm không lớn về số lượng nhưng lại có kim ngạch rất cao. Giá trị kim ngạch của 2.433 xe nhập từ 4 thị trường này trong năm 2013 đã đạt hơn 90 triệu USD.

2. Xe nhỏ cạnh tranh gay gắt

Năm 2013 cũng là năm thị trường ôtô Việt Nam chứng kiến hàng loạt "tân binh" xe nhỏ nối tiếp nhau ra mắt. Với sự xuất hiện ngày càng nhiều mẫu xe nhỏ gọn, thiết kế trẻ trung làm cho phân khúc xe nhỏ trở nên hết sức phong phú, có nhiều lựa chọn và cạnh tranh quyết liệt.

Xe nhỏ từ trước đến nay luôn được xem là một trong những phân khúc đầy tiềm năng. Theo các nhà sản xuất ôtô, xu hướng tại thị trường Việt Nam là ngày càng có nhiều khách hàng lựa chọn cho mình một chiếc xe nhỏ gọn, tiết kiệm nhiên liệu và linh động trong thành phố hơn là các dòng xe lớn.

Năm nay, những mẫu xe nhỏ của các hãng đều có doanh số tốt như Chevrolet Spark, Hyundai i10, Kia Morning; lớn hơn một chút là những tên tuổi như Ford Fiesta hatchback, Toyota Yaris hatchback, Hyundai i20, Suzuki Swift...

Năm 2013, hàng loạt "tân binh" xe nhỏ nối tiếp nhau ra mắt

Đấy là chỉ tính đến các loại xe hatchback (5 cửa), phân khúc này còn chật chội hơn nhiều khi xét đến cả các dòng xe sedan. Từ Toyota Vios, Ford Fiesta, Honda City, Nissan Sunny... đến cái tên mới nhất là Chevrolet Aveo, tất đều là những mẫu xe có sản lượng bán hàng cao trên thị trường so với các phân khúc còn lại. Đó cũng là lý do để hiếm hãng xe nào bỏ qua cơ hội tham gia giành giật “miếng bánh ngon” này.

Bên cạnh đó, phải kể đến một nhóm xe nhỏ nữa mà sự cạnh tranh cũng không kém phần khốc liệt: Xe nhỏ hạng sang. Chỉ thực sự bùng nổ trong khoảng 2 năm trở lại đây, song phân khúc xe sang cỡ nhỏ rất nhanh chóng trở nên chật trội với sự tham gia của tất cả các hãng. Có thể kể đến rất nhiều mẫu xe đang hấp dẫn trên thị trường như Audi A3, BMW 1 series, Mercedes A-Class hay mới nhất là bộ tứ MINI.

3. Xe nhập khẩu tăng trở lại

Kể từ sau thông tư 20 về việc siết chặt xe nhập khẩu được ban hành, năm nay chính là năm khởi sắc nhất của thị trường ôtô nhập khẩu. Xét ngay trên các con số, báo cáo cuối năm của Tổng cục Thống kê cho hay, tổng lượng ôtô nhập khẩu về nước trong năm nay ước đạt gần 34.500 chiếc với giá trị kim ngạch 709 triệu USD. So với năm ngoái, kim ngạch nhập khẩu ôtô nguyên chiếc 2013 đã vượt lên 25,9% về lượng và 15,2% về giá trị.

Trong bối cảnh thị trưởng chưa thực sự dứt hẳn không khí ảm đạm, nhất là khi so với thị trường ôtô lắp ráp trong nước, thì đây thực sự là một tín hiệu đáng mừng với xe nhập khẩu.

Nhiều yếu tố khiến thị trường xe nhập khẩu tăng trưởng trong năm 2013

Trong vòng một năm, hàng loạt thương hiệu ôtô đã chính thức bước vào thị trường Việt Nam như Rolls-Royce, Bentley, Lexus, Infiniti, MG Car, Peugeot… Chưa kể, rất nhiều mẫu xe nhập khẩu mới cũng đã được chính các nhà sản xuất, lắp ráp trong nước tăng cường đưa về.

Sức mua tăng, số lượng hãng xe mới tăng trong khi lộ trình giảm thuế tiếp tục gấp gáp, nhất là chỉ còn 4 năm nữa thuế nhập khẩu ôtô từ ASEAN sẽ về 0% càng giúp cho thị trường ôtô nhập khẩu mang nhiều kỳ vọng. Có thể sự lớn mạnh của xe nhập khẩu sẽ khiến các nhà quản lý, các doanh nghiệp lắp ráp ôtô trong nước lo lắng, song ngược lại, không khí vui vẻ của xe nhập khẩu cũng là không khí vui vẻ của người tiêu dùng.

4. Phí trước bạ ôtô giảm

Tin vui lớn nhất đối với người tiêu dùng ôtô Việt Nam năm 2013 có lẽ là quyết định giảm mạnh lệ phí trước bạ đối với xe chở người dưới 10 chỗ ngồi đăng ký lần đầu của Chính phủ.

Cụ thể, ngày 25/3 Chính phủ đã ban hành Nghị định 23/2013/NĐ-CP trong đó quy định tỷ lệ thu lệ phí trước bạ đối với ôtô chở người dưới 10 chỗ ngồi đăng ký lần đầu là 10%. Trường hợp cần áp dụng mức thu cao hơn cho phù hợp với điều kiện thực tế tại từng địa phương, Hội đồng Nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định điều chỉnh tăng nhưng tối đa không quá 50% mức quy định chung. Quy định này chính thức có hiệu lực kể từ ngày 1/4/2013.

Tin vui lớn nhất đối với người tiêu dùng ôtô Việt Nam năm 2013 có lẽ là quyết định giảm mạnh lệ phí trước bạ

Sau đó, lần lượt các thành phố áp dụng mức thu lệ phí trước bạ cao như Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng đã lần lượt điều chỉnh giảm tại địa phương mình. Tính đến tháng 12/2013, mức thu tại hầu hết các địa phương trên cả nước đã giảm đồng loạt về 10%, riêng thành phố Hà Nội áp dụng mức 12%. Tp.HCM là địa phương cuối cùng điều chỉnh và mức thu 10% chính thức có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2014.

Cho dù việc giảm lệ phí trước bạ diễn ra khá muộn (đại đa số các địa phương đều thực hiện vào giai đoạn nửa cuối năm) song cũng đã phần nào thúc đẩy sự phục hồi của thị trường ôtô. Theo tính toán của Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA), tổng sức mua ôtô toàn thị trường năm 2013 đạt khoảng 109.000 xe, tăng 8% so với năm 2013. Động thái giảm thu lệ phí trước bạ cũng được kỳ vọng sẽ giúp sức mua ôtô năm 2014 tiếp tục tăng lên.

5. Triển lãm ôtô Việt Nam 2013: Nhiều điểm tích cực

Triển lãm ôtô Việt Nam năm nay khép lại với những kỷ lục mới được xác lập, mở ra nhiều kỳ vọng mới cho sự kiện lớn nhất của ngành công nghiệp xe hơi nước nhà.
Ấn tượng đầu tiên chính là lượng khách tham quan tăng đáng kể. Theo thống kê từ BTC, tổng lượt khách thăm quan đã lên tới 155.300 lượt người, một kỷ lục mới của triển lãm ôtô Việt Nam. Triển lãm lần này cũng thu hút nhiều đơn vị tham gia nhất với sự góp mặt của 15 hãng ôtô bao gồm 8 thành viên Hiệp hội Sản xuất Ôtô Việt Nam (VAMA): Ford, GM, Hino, Honda, Mercedes-Benz, Suzuki, Toyota và Vinastar cùng 7 thương hiệu xe nhập khẩu chính thức: Audi, BMW, Land Rover, Lexus, Renault, Nissan và Infiniti.

Triển lãm ôtô Việt Nam 2013 thu hút lượng khách đông kỷ lục

Nhìn vào danh sách nói trên có thể dễ dàng nhận thấy, Triển lãm Ôtô Việt Nam 2013 cũng là sự kiện quy tụ nhiều hãng xe sang nhất từ trước tới nay. Màn trình diễn của những tên tuổi lớn này đã làm mãn nhãn khách tham quan. Đặc biệt, triển lãm năm nay chứng kiến Lexus và Infiniti lần đầu tiên ra mắt thị trường.
Một điều đáng mừng khác là triển lãm ôtô Việt Nam 2013 đã lập kỷ lục mới về số lượng xe bán được. Theo thông tin từ ban tổ chức, trong suốt thời gian diễn ra triển lãm, hơn 200 xe mới đã được bán ra.

6. Thương hiệu Mazda “bùng nổ” tại Việt Nam

Lâu nay nói đến xe Nhật, người ta thường nghĩ ngay tới các thương hiệu quen thuộc như Toyota, Honda, Mitsubishi hay Nissan. Tuy nhiên, 3 năm trở lại đây, nhờ hàng loạt sản phẩm phong phú, chất lượng cao, đột phá về thiết kế và công nghệ, giá thành hợp lý, Mazda đã nhanh chóng nổi lên như một hiện tượng trên thị trường ôtô Việt Nam, vượt qua gần hết các thương hiệu xe Nhật khác để cạnh tranh vị trí xe Nhật bán chạy nhất tại Việt Nam sau Toyota.

Thương hiệu Mazda "bùng nổ" trong năm 2013

Minh chứng cho xu hướng ngày càng phổ biến xe Mazda tại Việt Nam đã được thể hiện rất rõ qua doanh số bán. Năm 2011, công ty Vina Mazda – đơn vị sản xuất lắp ráp và phân phối chính thức xe Mazda tại Việt Nam – xuất hiện với doanh số khiêm tốn 606 chiếc. Bước sang 2012, doanh số xe Mazda đạt 900 chiếc nhưng chỉ 9 tháng đầu năm 2013, đã có gần 2.400 chiếc xe Mazda được bán ra, gấp hơn 2,5 lần cả năm 2012. Doanh số cộng dồn cho cả năm 2013 của Vina Mazda ước tính 4.500 chiếc.

Không chỉ dừng lại ở doanh số tăng cao, Vina Mazda còn liên tục mở rộng dịch vụ hậu mãi. Chỉ sau hơn 2 năm phát triển, Mazda có 22 hệ thống showroom, đại lý, dịch vụ sửa chữa trải rộng trên cả nước. Với sự đa dạng về sản phẩm chất lượng cao, hiện đại cả thiết kế, công nghệ và vận hành ưu việt, Vina Mazda có thể tự tin với sự phát triển mạnh mẽ trong những năm tới, không chỉ dừng lại ở tổng thị phần 5% toàn thị trường xe ô tô Việt Nam như hiện nay. Đóng góp quan trọng vào sự bùng nổ của thương hiệu ô tô Nhật Bản Mazda tại Việt Nam là những mẫu xe đột phá về thiết kế và công nghệ như CX-5, Mazda3, Mazda2 hay BT-50.

Một điểm ấn tượng khác trong năm 2013 của Vina Mazda chính là việc xuất khẩu lô xe du lịch Mazda đầu tiên sang Lào. Sự kiện này mở đầu cho kế hoạch xuất khẩu xe Mazda từ Việt Nam sang thị trường sử dụng tay lái bên trái thuộc khu vực Đông Nam Á như Lào, Campuchia hay Myanmar.

7. Thị trường xe máy ế chưa từng thấy

Thị trường xe máy chưa bao giờ ế như 2013. Doanh số bán hàng của các doanh nghiệp giảm sút mạnh cả những thời điểm có nhu cầu cao trong năm. Nhà sản xuất thừa công suất, tồn kho ngàn xe, đại lý thua lỗ rao bán cả cửa hàng. Dân buôn xe máy đã có một năm thê thảm nhất lịch sử kinh doanh.

Suốt cả năm, chỉ có mẫu Honda SH Mode, Lead 125 và Exciter GP có giá bán cao hơn giá đề xuất, còn lại ất cả đều rớt giá mạnh. Giá giảm, tiêu thụ rất chậm, khiến hàng loạt các đại lý chịu cảnh tồn kho. Nhiều đại lý bán xe máy cho biết tồn kho hàng trăm chiếc, thậm chí có đại lý Honda tại Hà Nội vào thời điểm tháng 7 âm lịch còn tồn kho gần 1.000 chiếc. Đại lý Honda mà như vậy thì đại lý của các thương hiệu khác như Yamaha, Suzuki, SYM... còn khó khăn hơn. Lỗ lớn, nhiều đại lý tại Hà Nội đã phải rao bán cửa hàng.

Một năm thất bát của thị trường xe máy

Điều đáng nói là trong năm 2013, các hãng xe máy lớn như Honda, Yamaha, Suzuki, SYM và Piaggio lại liên tục trình làng hàng chục mẫu xe mới, nhưng tình hình kinh doanh vẫn không được cải thiện. Nguyên nhân là do suy thoái kinh tế tác động rất lớn đến quyết định mua xe của khách hàng. Bên cạnh đó, một yếu tố xuất phát từ phía chính các hãng xe khi liên tiếp tung ra những mẫu xe, phiên bản mới đủ chủng loại đã làm cho thị trường bán nhiều mua ít.

Không chỉ có vậy, việc ồ ạt tung ra các mẫu xe mới cũng như nhiều phiên bản cái tiến đã khiến các hãng xe đang đối mặt với tồn kho và dư thừa công suất rất lớn. Công suất của 2 nhà máy Honda tại Vĩnh Phúc là 2 triệu xe/năm chưa dùng hết. Yamha Việt Nam hiện chiếm khoảng 25% thị phần xe máy, ước tính tiêu thụ 750.000 xe trong năm nay, dư thừa cỡ 50%. Các doanh nghiệp khác như SYM có công suất 2 nhà máy tại Đồng Nai và Hà Nội là 540.000 xe/năm, Suzuki Việt Nam cũng có 2 nhà máy sản xuất xe máy tại Đồng Nai với công suất 200.000 xe/năm, Piaggio Việt Nam 300.000 xe/năm... còn khó khăn hơn nhiều, dư thừa công suất trên 50%.

8. Mở rộng đối tượng thi bằng A2

Một thông tin đáng mừng đối với những tín đồ và người sử dụng xe môtô phân khối lớn tại Việt Nam trong năm 2013 đó là việc cho phép mở rộng đối tượng được thi bằng A2. Cụ thể, từ 1/3/2014 sẽ bãi bỏ khoản 3 điều 8 của thông tư 46/2012 của bộ GTVT về việc bắt buộc người học lái xe hạng A2 phải thuộc đối tượng quy định của Chính phủ.

Chính phủ cho phép mở rộng đối tượng được thi bằng A2

Như vậy, thay vì hạn chế đối tượng rất giới hạn cho việc thi lấy bằng lái A2, Bộ Giao thông vận tải đã cho phép mọi đối tượng đều có thể tham gia thi và sở hữu giấy phép lái xe (bằng lái) hạng A2.

Phong trào chơi xe phân khối lớn ngày càng phát triển mạnh kéo theo số người muốn sở hữu giấy phép lái xe A2 đông lên. Tuy nhiên, không phải ai cũng đủ tiêu chuẩn được dự thi lấy bằng lái A2, khi mà theo quy định thì đối tượng được phép dự thi lại khá hạn hẹp, bao gồm: Công an, Quân đội, Thanh tra Giao thông, Quản lý thị trường, Kiểm lâm, Sát hạch viên, vận động viên môtô mới được phép thi.

Và từ thực tế này, đã có rất nhiều tiêu cực xảy ra khi người sử dụng môtô phân khối lớn phải bắt buộc “lo lót” để được tham gia vào các kỳ học và thi lấy bằng lái xe A2.
Việc Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải đã ký ban hành Thông tư 38/2013 trong đó, đáng quan tâm nhất là mở rộng đối tượng được thi lấy bằng lái A2 là tin vui đối với những tín đồ và người sử dụng xe môtô phân khối lớn vì trước đó việc sở hữu một tấm bằng A2 rất ngặt nghèo mà không phải người “chơi” cứ có tiền, có xe là được.

9. Các hãng môtô ồ ạt vào Việt Nam

Dù nền kinh tế vẫn chưa thoát khỏi khủng hoảng, nhưng ở Việt Nam, thú chơi xe môtô phân khối lớn – một thú chơi khá tốn kém lại đang phát triển trở lại. Bằng chứng là lượng môtô nhập khẩu về Việt Nam tăng cao trong năm 2013. Các Hội, nhóm chơi xe thêm thành viên, tổ chức nhiều sự kiện đáng chú ý hơn.

Một loạt tên tuổi lớn trong làng môtô đổ bộ và có đại lý phân phối chính hãng tại Việt Nam

Một loạt tên tuổi lớn trong làng môtô đổ bộ và có đại lý phân phối chính hãng tại Việt Nam như Benelli, Ducati, KTM, Harley – Davidson… Và mới đây nhất, thương hiệu môtô nổi tiếng thế giới Kawasaki cũng đã chính thức góp mặt tại dải đất hình chữ S.

Nguyên nhân có sức ảnh hưởng rất lớn đến việc thị trường môtô phân khối lớn Việt Nam xuất hiện thêm nhiều “gương mặt mới” đó chính là việc Bộ GTVT ký ban hành Thông tư mở rộng đối tượng được thi sát hạch và cấp giấy phép A2.

10. Nhiều vụ triệu hồi xe

Năm 2013 cũng là năm chứng kiến nhiều vụ triệu hồi xe ở Việt Nam của cả các hãng ôtô và xe máy.

Trong ngành ôtô, “đại gia” Toyota thông báo triệu hồi 61 chiếc Hiace và 65 chiếc Land Cruiser Prado hồi tháng 11. Suzuki báo cáo với Cục Đăng kiểm Việt Nam về việc triệu hồi 13 chiếc Suzuki Swift GLX tại Việt Nam để kiểm tra, siết chặt bu-lông bắt đĩa dẫn động và bộ biến mô của hộp số tự động. Hồi tháng 8, Vinastar (Công ty Ôtô Ngôi sao), đơn vị lắp ráp và phân phối xe Mitsubishi tại Việt Nam cũng đã phải gửi thông báo triệu hồi 707 chiếc xe bán tải Mitsubishi Triton và 1.291 chiếc thế thao việt dã (SUV) Pajero Sport để khắc phục lỗi kỹ thuật vì lý do khó điều khiển và rò rỉ nhiên liệu.

Nozza dính “án” triệu hồi 83.000 xe tại Việt Nam trong năm 2013

Đối với các hãng xe máy, “hai ông lớn” Honda và Yamaha đều dính “án” triệu hồi tại Việt Nam trong năm 2013. Hồi tháng 9, Honda Việt Nam chính thức thông báo triệu hồi để sửa chữa 152.053 chiếc Wave 110 RSX đời 2012 do lỗi dây điện đèn phanh đấu nhầm với dây điện đèn hậu và ngược lại. Trong khi đó, vào tháng 5/2013, Yamaha đã chính thức thông báo triệu hồi toàn bộ 83.000 xe Nozza đã sản xuất từ ngày 20/8/2011 đến 30/3/2013 tại Việt Nam sau khi phát hiện lỗi kỹ thuật của dòng xe ga này.

Dù có những sản phẩm bị lỗi, nhưng cũng cần nhìn nhận mặt tích cực của các hãng xe tại Việt Nam trong các vụ triệu hồi khi họ đều có những động thái phát đi thông báo tới cơ quan chức năng và khách hàng ngay sau khi phát hiện lỗi, tiến hành sửa chữa kịp thời và đúng quy cách.

Thế Đạt (TTTĐ)