Các kỹ năng cần thiết để lái xe mô-tô an toàn

Chủ động, quyết đoán và xử lý nhanh nhạy là những tố chất quan trọng cần có cho các tay lái xe mô tô, vì đơn giản đây là đối tượng dễ gặp rủi ro và tai nạn nhất khi tham gia giao thông.

Theo thống kê, khi so sánh xác suất xảy ra tai nạn thì những người lái xe máy là đối tượng có nguy cơ cao nhất, có thể gấp 35 lần so với các phương tiện khác trên đường phố.

Các nghiên cứu đã chỉ ra nguyên nhân chủ yếu là do đối tượng lái xe mô tô và xe máy thường nhỏ nên khuất tầm nhìn và khó được phát hiện hơn xe hơi, đồng thời, mật độ xe tham gia giao thông ngày càng dày đặc nên khả năng va chạm sẽ cao hơn. Vì thực tế như vậy nên Hiệp hội An toàn Xe mô tô tại Mỹ đã đưa ra sáng kiến về hệ thống kiểm soát rủi ro người lái xe máy thường gặp.

Hệ thống này được phát triển trên cơ sở trách nhiệm của chính người lái xe. Đó là nhiệm vụ của chính người điều khiển phương tiện, phải tự đảm bảo an toàn, đừng phụ thuộc và tin tưởng vào các phương tiện khác. Vì vậy, cụm từ SEE viết tắt từ “Search – Evaluate - Execute” = “Quan sát, Phán đoán và Xử lý” đây là những tố chất cần thiết cho bất kỳ người sử dụng phương tiện giao thông nào.

Quan sát

Mục tiêu hàng đầu của bất kỳ lái xe nào lúc đi trên đường đó là phát hiện ra chướng ngại vật để xử lý kịp thời. Tuy nhiên, có phải lúc nào bạn cũng có thể quan sát được tất cả các phía để tránh các phương tiện khác hay chướng ngại vật. Một phần, bạn được sự trợ giúp của cặp gương chiếu hậu, và các góc còn lại như hai bên và phía trước là phụ thuộc vào khả năng quan sát của bản thân.

Ngoài ra, bạn sẽ phải tập trung hơn khi vào khúc cua hoặc chuyển làn vì lúc đó sẽ xuất hiện những điểm mù mà bạn không quan sát được. Lưu ý là một số loại gương chiếu hậu có kết cấu lồi hay còn gọi là gương cầu sẽ cho hình ảnh và khoảng cách không hoàn toàn chính xác. Chính vì vậy, những lúc đó bạn cần phải nhìn trực tiếp để xác định khoảng cách an toàn một cách chính xác nhất.

Dưới đây là những thứ bạn cần phải luôn luôn lưu ý đó là: 1. Biển chỉ dẫn/biển báo hiệu và thiết bị an toàn giao thông gắn trên đường đi. 2. Đặc điểm và điều kiện mặt đường. 3. Các đối tượng khác cùng tham gia giao thông.

Phán đoán

Cố gắng xử lý thông tin cẩn thận và nhanh nhạy. Để có kết quả tốt nhất, hãy lường trước tình huống xấu nhất, đây là lời khuyên dành cho bất kỳ ai tham gia giao thông. Bạn không cần thiết phải luôn tưởng tượng ra tình huống xấu nhưng hãy luôn sẵn sàng tâm lý.

Ví dụ rất nhiều tình huống mà có khả năng cao có thể xảy ra như khi bạn đứng ở ngã tư mà có xe ô tô chạy ở đường hướng vuông góc với bạn không dừng đèn giao thông, hoặc nếu có xe rẽ ngang bất ngờ khiến bạn phải phanh gấp...

Với các tình huống như vậy, để xử lý hiệu quả, bạn cần quan tâm đặc biệt đó là:

Tín hiệu đèn/thiết bị/biển báo hiệu giao thông – Luôn ghi nhớ có rủi ro các xe khác vượt đèn, vi phạm tín hiệu giao thông…

Quan sát điều kiện mặt đường – đường đồi núi, gồ ghề, ổ gà, chướng ngại vật, hai làn, bốn làn hay đường cao tốc… Một chút lưu ý đến chất lượng mặt vỉa hè cũng hữu ích cho bạn.

Các đối tượng khác tham gia giao thông – hãy là người tham gia giao thông thông minh khi lái xe mô tô, đó là biết cách xử lý và tương tác hiệu quả với các xe khác trên đường.

Tóm lại, khả năng phán đoán là yếu tố quan trọng quyết định sự an toàn của bạn. Kết hợp nhuần nhuyễn giữa kỹ năng lái xe, sự hiểu biết chính chiếc xe của bạn, điều kiện mặt đường và kinh nghiệm tham gia giao thông sẽ giúp bạn đánh giá và phán đoán chính xác các tình huống có thể xảy ra.

Xử lý

Đây chính là lúc bạn cần sử dụng đến tố chất “chủ động và quyết đoán”. Khi quan sát cẩn thận và phán đoán được rủi ro. Đây là thời điểm cho bạn hành động. Vì bị áp lực bởi thời gian, có thể bạn chỉ còn 1 giây để quyết định, nên bạn cần phải dứt khoát và quyết đoán.

Có ba khả năng xử lý tức thời:

Sử dụng kỹ năng giao tiếp – Nếu xe khác đang hướng thẳng vào bạn, bạn có thể ấn còi báo hiệu, hét to hoặc vẫy tay nếu có thể. Đây là phản ứng bị động phổ biến nhất lúc bạn gặp tình huống bất ngờ và bạn muốn người khác phải nhận thức được tình huống.

Điều chỉnh tốc độ – Bạn có đủ thời gian để dừng xe mà có thể tránh được va chạm.

Thay đổi vị trí và hướng chạy – Bạn có thể tránh sang hướng khác.

Kết luận

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chỗ giao nhau chính là địa điểm dễ xảy ra tai nạn nhất, đặc biệt là với dòng xe rẽ trái trước một xe khác va chạm sẽ dễ dàng xảy ra.

Các nhà nghiên cứu cũng quan sát thấy rằng những người lái xe máy là đối tượng dễ rơi vào trạng thái bị động nhất khi tham gia giao thông và họ là đối tượng chịu rủi ro lớn nhất.

Lời khuyên từ hệ thống SEE chỉ phần nào giúp các tay lái giảm được va chạm, nhưng trong thực tế, sự an toàn tùy thuộc phần lớn vào kỹ năng và kinh nghiệm riêng của từng người. Cần lưu ý một điều rằng: đừng bao giờ đánh giá thấp hoặc quá cao khả năng xử lý của bạn!

Nếu bạn chưa bao giờ tham gia một khóa học lái an toàn nào thì bạn cũng nên cân nhắc tham gia. Nếu bạn là tay lái dày dạn kinh nghiệm thì cũng đừng bỏ qua những khóa đào tạo nâng cao hoặc học hỏi từ người khác vì kinh nghiệm thực tiễn không bao giờ là đủ cả.

Lê Thư (theo TTTĐ)